Hver verður framtíð Vestfjarða

Sem fyrrverandi íbúi á Vestfjörðum reyni ég eftir bestu getu að fylgjast með málum þar og finnst sárt hvernig mál eru að þróast þar og það sem verra er að menn neita að viðurkenna staðreyndir og stinga höfðinu í sandinn.   Nýlega birti háskólanemi frá Ísafirði skýrslu og hampaði henni mikið í fjölmiðlum þar heldur hann því fram að áhrif kvótakerfisins hafi engin áhrif haft á brottflutnings fólks frá ísafirði þetta byggði hann á könnun sem hann hafði gert og var framkvæmd þannig að hann sendi út spurningalista til um 1000 manns og spurði hver hefði verið ástæðan fyrir fluttningi frá Ísafirði.  Aðeins lítill hluti nefndi kvótakerfið sem ástæðu en nær 50% skort á atvinnutækifærum.  Það er augljóst að þó lítill hluti nefnir kvótakerfið hefur það samt leitt til fækkunar á atvinnutækifærum.  Þeir sem beinlínis hafa flutt vegna kvótakerfisins hafa verið yfirmenn á skipum sem auðvelt hafa átt að fá vinnu og hafa í flestum tilfellum verið hátekjumenn.  Höfundur skýrslunnar nefnir að efla beri hátækni-iðnað á Ísafirði og auka framboð á háskólanámi en varla var blekið þornað á skýrslunni þegar neyðarkall kom frá Ísafirði vegna þess að Marel hf. hafði ákveðið að loka útibúi sínu á Ísafirði og segja upp öllum starfsmönnum og rétt áður hafði stæðsta byggingarfyrirtækið orðið gjaldþrota og það ásamt lokun Marels kostaði 80 störf.  Þegar kvótakerfið var sett á voru tvö stór fiskvinnsluftrirtæki á Ísafirði þ.e. Íshúsfélag Ísfirðinga hf. og Norðurtanginn hf. og munu hafa starfað yfir 100 manns hjá hvoru auk þess voru í rekstri 4 rækjuverksmiðjur með um yfir 200 starfsmenn.  Guðbjörg ÍS-46 flaggskip vestfirska flotans fór á fölskum forsendum með öllum kvóta til Akureyrar. Er því ekkert skrýtið að svona margir nefndu skort á atvinnutækifærum í áðurnefndri könnun.  En frá því að þetta kerfi kom hafa farið frá Ísafirði 600-700 störf eða eins og eitt meðal-álver.  Þyrfti nokkuð  stóran háskóla til að störfum fjölgaði aftur í fyrra horf.  Þegar kvótakerfið var sett á bjuggu á Vestfjörðum um 8-9 þúsund manns og hefur þróunin verið eftirfarandi:

                        1984                      1996                     2006                       

Patreksfjörður 1.000 íbúar             776   íbúar            632 Íbúar

Tálknafjörður      400   "                 302    "                 273    "

Bíldudalur           400   "                 279    "                 185    "

Þingeyri           400  "              340     "             320   "

Flateyri           400  "              289     "             335   "

Suðureyri         400  "              279    "              300   "

Bolungarvík    1.200  "           1.094   "                905  "

Ísafjörður      3.550  "           3.000   "             2.742   "

Súðavík           300  "              220   "               194   " 

Hólmavík          550  "              445   "               385   "

Drangsnes        200  "              103   "                65   "

Samtals         8.500  "           6.351   "            6.336    "

Það hefur sem sagt orðið 25% fækkun frá því kvótakerfið var tekið upp og hér er aðeins fjallað um sjávarbyggðirnar en ekki tekið með fækkun í sveitum og með sama áframhaldi tekur ekki nema 5-10 ár þar til allir eru farnir. 

Inni í þessum íbúatölum er erlent fólk og athuga verður að 1994 féll snjóflóð á Súðavík  og 1995 á Flateyri sem tók sinn toll af íbúum þessara staða.  Einnig ber að athuga að þetta er fólk með lögheimili á stöðunum en margir eru búsettir í raun annarsstaðar vegna náms eða atvinnu.  Það er staðreynd að þessi þorp á Vestfjörðum urðu til vegna nálægðar við gjöful fiskimið og hefur það verið sú undirstaða sem þessir staðir hafa byggt á en þegar undirstaðan er ekki lengur fyrir hendi eru forsendur fyrir búsetu brostnar og allt stefnir í að þessir staðir verði sumardvalarstaði þar sem brottfluttir koma á vorin og riifja upp liðna tíð en fara svo á haustin, svipað og er á Hornströndum það þarf ekki endilega að þýða verðfall á eignum því hvergi er fasteignaverð hærra á Vestfjörðum en á Hornströndum ef miðað er við fm.-verð svo er víða mjög fallegt og gaman að búa.  Þetta gæti orðið sumarleyfisparadís Sægreifana og nú er a.m.k. einn þeirra búinn að kaupa sér fjall í Borgarfirði því það jók á fegurðina við að horfa út um glugga og nóg er nú af fjöllum á Vestfjörðum. Þetta er því miður sannleikurinn og af því að nú vilja allir sem eru í pólitík vera grænir og umhverfisvænir og mætti því friðlýsa Vestfirði og byggðirnar yrðu verðugur minnisvarði fyrir komandi kynslóðir sem hefðu fyrir augunum tákn um heimsku og peningagræðgi forfeðranna.  Við skulum ekki gleyma hinum miklu framkvæmdum sem voru á sínum tíma á Djúpuvík og Eyri við Ingólfsfjörð á Ströndum.  Síldarverksmiðjurnar á báðum þessum stöðum kostuðu stór fé á þeim tíma en gróðinn var slíkur að þær boru búnar að greiða upp allar sínar skuldir eftir fyrsta sumarið og áttu eigendur þeirra fúlgur fjár þegar þeir lokuðu verksmiðjunum.  Ekki urðu peningar eftir á þessum stöðum til að efla byggð, heldur voru þeir notaðir í aðrar fjárfestingar til að græða meira.  Það var búið að ná útúr þessum stöðum sem hægt var og eins er í dag með Vestfirðinga þar er búið að þræða alla firði og hirða hvert það skip sem einhvern kvóta hafði.  En Vestfirðingar eiga eitt tromp sem þeir geta spilað út en það er að veiða og veiða eins mikið og þeir geta og segja svo eins og olíuforstjórarnir "Það voru skipin sem veiddu en ekki við."  Nú er það loksins viðurkennt að þorstofninn við Ísland er ekki einn, heldur er um að ræða nokkra staðbundna stofna, þannig að það sem selt er frá einum stað þarf ekki endilega að skila sér í veiði á öðrum stöðum.  Eina raunhæfa aðgerðin til bjargar Vestfjörðum er að Ísland gangi í Evrópusambandið.  Þar er alla veganna rekin sú stefna að styðja við jaðarbyggðir.  Það skiptir hinn venjulega íslending ekki nokkru máli hvort aflakvótum er úthlutað eftir fyrirmælum LÍÚ eða frá Brussel. 

Jakob Kristinsson

fv. vélstjóri á Bíldudal

Nú öryrki í Sandgerði

 

 

Athugasemdir

[Anna Benkovic Mikaelsdóttir, 26.3.2007 kl. 22:04]

HVURSLAGS BULL ER ÞESSI SKÝRSLA!

[Jakob Falur Kristinsson, 27.3.2007 kl. 09:42]

Já skýrslan er algert rugl og í algerri andstöðu við skýrslu sem Haraldur L. Haraldsson vann á sínum tíma fyrir Byggðastofnun og þar var niðurstaðan þver öfug við þetta bull.